Upadłość konsumencka a kredyt hipoteczny
Upadłość konsumencka umożliwia upadłemu na uwolnienie się od zadłużenia, które nie jest w stanie spłacić w całości samodzielnie. W praktyce w takich przypadkach często wśród wierzytelności występują kredyty hipoteczne. Wiele osób zastanawia się w takim przypadku, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką uniemożliwia przeprowadzenie procesu upadłości konsumenckiej? Odpowiedź na to pytanie brzmi – nie.
Czym jest hipoteka?
Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, która w obrocie gospodarczym pełni funkcję zabezpieczenia wierzytelności na nieruchomości. Co do zasady takie zabezpieczenie będzie występowała w przypadku zawarcia kredytu hipotecznego. Bank udzielając konsumentowi kredytu np. na zakup mieszkania, celem zabezpieczenia wierzytelności „wpisuje” w dziale IV księgi wieczystej swoją hipotekę.
Co do zasady konsumenci celem pozyskania kredytu są zmuszeni do ustanowienia na rzecz banku hipoteki, do kwoty znacznie przewyższającej całkowitą kwotę do zapłaty w ramach kredytu (a więc kwotę, która stanowi kapitał oraz odsetki i inne pozaodsetkowe koszty kredytu jak m. in. prowizje oraz ubezpieczenie). Bank bowiem ustalając hipotekę przewyższającą całkowitą kwotę do zapłaty, zabezpiecza się w przypadku, gdy konsument popadnie w problemy i zaprzestanie płacenia rat kredytu, przez co bank będzie naliczał dodatkowe koszty (takie jak odsetki karne czy koszty windykacji).
Upadłość konsumencka a kredyt hipoteczny
Upadłość konsumencka nie powoduje automatycznego wygaśnięcia hipoteki zabezpieczającej kredyt hipoteczny. Powoduje natomiast, że zobowiązanie wynikające z umowy kredytu hipotecznego staje się natychmiast wymagalnego.
To zaś oznacza, że hipoteka istnieje do momentu sprzedaży nieruchomości. Co warto pamiętać, przy złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, dłużnik zmuszony jest wykazać wszystkie składniki majątkowe i podać szacunkową ich wartość. A zatem dłużnik będzie zmuszony wykazać, że posiada nieruchomość, na której to ustanowiono hipotekę. Po ogłoszeniu upadłości natomiast, sąd oraz syndyk będzie badał skład i wartość majątku dłużnika. Następnie syndyk przystąpi do likwidacji majątku celem zaspokojenia wierzycieli.
W ten sposób nieruchomość, na której ustanowiono hipotekę będzie przedmiotem prób sprzedaży przez syndyka. Uzyskane zaś środki ze sprzedaży nieruchomości w pierwszej kolejności przypadną bankowi, na rzecz którego upadły ustanowił hipotekę. Jeżeli natomiast środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości przekroczą wartość zobowiązania wierzyciela hipotecznego, nadwyżka środków zostanie podzielona pomiędzy pozostałymi wierzycielami, zgodnie z kolejnością na liście wierzycieli. W rezultacie powyższego, hipoteka zapisana w księdze wieczystej, zostanie wykreślona.