Postępowanie upadłościowe w skrócie
Do marca 2020 roku najczęstszym powodem odmowy ogłoszenia upadłości konsumenckiej było stwierdzenie przez sąd że do zadłużenia doszło umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Nowe zasady dotyczące upadłości konsumenckiej przewidują, że do jej ogłoszenia wystarczy samo stwierdzenie, że dłużnik jest niewypłacalny. Już sam ten fakt stanowi uzasadnienie dla udzielenia mu pomocy w powrocie do stabilizacji życiowej i finansowej. Jest to radykalna zmiana która w zamyśle ma pomóc obywatelom którzy popadli w kłopoty finansowe.
Na obecnych zasadach, na etapie otwarcia postępowania o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, sąd nie będzie badał przyczyn niewypłacalności. Ocena tych przyczyn będzie dokonana dopiero po ogłoszeniu upadłości. Dopiero wtedy będzie można odmówić dłużnikowi oddłużenia jednakże tylko w sytuacji w której dłużnik działał w złej woli, celowo trwonił majątek czym w sposób oczywisty narażał swoich wierzycieli. Za przykład może posłużyć sytuacja w której dłużnik świadomie zaciąga kredyt choć wie że nie będzie mógł go spłacić, zaś otrzymane pieniądze roztrwania na luksusy. Jednakże w innych przypadkach uchybień po stronie dłużnika oddłużenie będzie możliwe. Skala i ciężar jego uchybień może mieć jednak wpływ na wydłużenie planu spłaty wierzycieli nawet do 7 lat. Z kolei rzetelny dłużnik może liczyć nawet na 3 letni okres. Aktualna pozostaje wciąż zasada braku możliwości umorzenia pewnego rodzaju zobowiązań. Będzie tak w przypadku zobowiązań alimentacyjnych, zobowiązań o naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia, oraz rent za szkodę za wywołanie choroby, kalectwa, śmierci lub niezdolności do pracy. Jak szczególnego rodzaju dobra podlegają one innym regułom niż pozostałe należności.
Porozumienie z wierzycielami
Nowe zasady wprowadzają także możliwość zawarcia porozumienia z wierzycielami jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Dłużnik może wystąpić do sądu z odpowiednim wnioskiem a sąd w razie uznania, że istnieje szansa na porozumienie z wierzycielami, będzie mógł zawiesić rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości do sześciu miesięcy. W razie fiaska, sąd uruchomi normalną procedurę. Do tej pory takie porozumienie możliwe było jedynie po ogłoszeniu upadłości dłużnika. Pomoc w osiągnięciu porozumienia świadczyć będzie specjalny doradca restrukturyzacyjny. Taka ścieżka pomoże wierzycielom szybciej odzyskać należności, dłużnikom da szansę na oddłużenie bez konsekwencji upadłości, a sądy będą miały mniej spraw do rozpatrzenia.
Co się dzieje po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Pierwszym etapem po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej jest likwidacja majątku, czyli jego sprzedaż. W razie licytacji domu lub mieszkania dłużnik nie zostanie jednak bez dachu nad głową. Prawo przewiduje bowiem, że z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży wydzielana będzie kwota za którą dłużnik będzie mógł przez dwa lata wynajmować mieszkanie dla siebie i swojej rodziny. O wysokości tej kwoty będzie decydował sąd biorąc pod uwagę wszelkie okoliczności sprawy. Nowe zasady zapewnią taką ochronę także przedsiębiorcom, którzy dotychczas byli zagrożeni nawet widmem bezdomności.
Plan spłaty
Kolejną fazą postępowania, po sprzedaży majątku dłużnika przez syndyka, jest ustalenie planu spłaty pozostałego zadłużenia. Plan ten jest ustalany przez sąd z udziałem wierzycieli. Na tym etapie sąd dokonuje oceny sytuacji majątkowej, zarobkowej i rodzinnej dłużnika. Okolicznością braną pod uwagę w ustalaniu plany spłaty może być np. fakt opłacania dziecku studiów. Z pewnością nie znajdziemy takiego dobrodziejstwa w przypadku zwykłego postępowania komorniczego. Plan spłaty co do zasady ustalany jest na okres trzech lat. Jeśli w tym czasie dłużnik nie będzie w stanie całkowicie wyjść z długów, sąd umorzy pozostałą ich część.