Podstawowe informacje
Przeniesienie własności rzeczy, wierzytelności i innych praw majątkowych na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności to bardzo powszechnie stosowana metoda zabezpieczenia wierzytelności. Na czym polega? Co do zasady na wierzyciela przenoszony jest tytuł własności rzeczy dłużnika, natomiast on pozostaje w jego posiadaniu wraz z prawem do użytkowania oraz ponosi pełne koszty jego utrzymania. A zatem aby dłużnik odzyskać własność przedmiotu zabezpieczenia, musi spłacić należność wobec wierzyciela. Co natomiast z takim zabezpieczeniem w przypadku ogłoszenia upadłości konsumenckiej?
Majątek dłużnika po ogłoszeniu upadłości staje się tzw. masą upadłościową, którą zarządza syndyk, i która to stanowi przedmiot postępowania likwidacyjnego. Skutkiem zaś przewłaszczenia na zabezpieczenia jest „przejście” tytułu własności na rzecz wierzyciela. A zatem formalnie przedmiot ten nie wchodzi w skład majątku upadłego, a tym samym w konsekwencji nie powinien wchodzić w skład masy upadłościowej.
Niemniej jednak zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe, mimo że składnik ten nie znajduje się w majątku upadłego, to jednak będzie on wchodził w skład masy upadłości. Co więcej, wierzyciel nie będzie miał możliwości złożenia wniosku o wyłączenie tego przedmiotu z masy upadłości, albowiem zabraniają tego przepisy prawa. W istocie do przedmiotu przewłaszczenia na zabezpieczenia stosuje się przepisy dotyczące zastawu (a więc takich przedmiot z perspektywy prawa upadłościowego, traktowany jest jakby był objęty zastawem). W tym miejscu jednak warto zwrócić uwagę, że w doktrynie jest wyrażany pogląd że powyżej przedstawiona zasada nie obejmuje przewłaszczenia na zabezpieczenie nieruchomości, przez co taka nieruchomość podlegałaby wyłączeniu z masy upadłości
Jako że przedmiot ten wchodzi w skład masy upadłości, to będzie on spieniężany przez syndyka. Niemniej jednak syndyk po sprzedaży przedmiotu przewłaszczenia, będzie zmuszony do sporządzenia odrębnego planu podziału środków otrzymanych z jego likwidacji. W ten sposób środki uzyskane z likwidacji tego przedmiotu zostaną przeznaczone w pierwszej kolejności na rzecz tego wierzyciela.